فصل دوم محرومیت‌زدایی با دانش‌بنیان‌ها

دومین دوره نمایشگاه ملی آبادیران روز گذشته در مصلی تهران به کار خود پایان داد تا از این طریق فرصت تعامل چهار روزه‌ای که بین دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌ها و گروه‌های دانش‌بنیان و خلاق ایجاد شده بود، تمام شود. نمایشگاهی که از 22 خرداد تا دیروز میزبان دستگاه‌ها و شرکت‌های مختلف بود و درکنار آن، عموم مردم هم می‌توانستند در جریان جدیدترین محصولات و دستاوردهایی قرار بگیرند که محور اصلی آن توسعه در حوزه‌های مختلف اشتغال، کشاورزی، دامپروری، سلامت و... است. با وجود اینکه اسم آبادیران با نام معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری گره خورده، اما این نمایشگاه را باید نمایشگاهی به مساحت ایران دانست که در آن هر ارگان و سازمانی که صاحب مساله باشد، می‌تواند برای پیدا کردن راه‌حل مساله‌اش، سراغ شرکت‌ها و واحدهای فناوری حاضر در نمایشگاه برود. این دوره از نمایشگاه ملی آبادیران که در پنج بخش مسکن و زیرساخت‌های توسعه روستا، کشاورزی، دامپروری و شیلات، سلامت بهداشت و توانبخشی، اشتغال کوچک مقیاس و صنایع نرم و آموزشی برپا شده بود، این امکان را فراهم کرد تا 46 نهاد و دستگاه اجرایی درکنار 281 شرکت دانش‌بنیان، خلاق و فناور و 20 گروه جهادی و مردمی درکنار یکدیگر قرار بگیرند تا از این طریق بتوانند سهمی در رفع چالش‌های کشور در بخش‌های یادشده، داشته باشند هرچند از الان نمی‌توان درباره میزان اثرگذاری این نمایشگاه در برقراری ارتباط بین دستگاه‌های دارای مساله با شرکت‌هایی که راهکار حل مساله را در اختیار دارند، به‌طور قطع صحبت کرد، اما آنچه مسلم است اینکه تا امروز از لحاظ کمی دستگاه‌های زیادی پای این کار آمده‌اند. 

دبیر دومین دوره نمایشگاه آبادیران:

نوآوری در سومین دوره آبادیران را از امروز دنبال می‌کنیم

حمیدرضا شکری، دبیر دومین دوره نمایشگاه آبادیران با بیان اینکه امسال رویکردهایی را برای دومین دوره نمایشگاه آبادیران در نظر گرفته بودیم تا نسبت به دور اول، پرقدرت‌تر برگزار شود، گفت: «نمایشگاه برای ما حکم رویدادی سالانه را دارد که یک تجدیددیداری با شرکت‌های دانش‌بنیان و گروه‌های فعال در حوزه محرومیت‌زدایی خواهیم داشت. باید به این مساله اشاره کنم که هدف اصلی برنامه آبادیران، مردمی کردن اقتصاد دانش‌بنیان است و یکی از اهداف‌مان ذیل همین هدف اصلی نیز ارائه توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق و فناور و تمامی اجزای زیست‌بوم فناوری و نوآوری در حوزه محرومیت‌زدایی است.»

او افزود: «حوزه محرومیت‌زدایی، نهادهای زیادی را دربرمی‌گیرد که از کمیته امداد(ره)، ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، بنیاد کرامت رضوی و... می‌توان در این حوزه نام برد. نکته مهم اینکه بسیاری از این دستگاه‌ها نیازمندی‌هایی دارند که می‌تواند در حوزه محرومیت‌زدایی مهم باشد. از این رو یکی از کارهای ما ارائه توانمندی‌های زیست‌بوم نوآوری و فناوری به نهادهایی است که از آنها نام برده‌ام. رویکردی که از امسال دنبال کرده‌ایم تزریق نیازمندی این نهادها بوده، یعنی سال گذشته یک نهاد در نمایشگاه شرکت کرده بود، اما نیازمندی آن مشخص نبود اما در یک سال گذشته تعاملی که صورت گرفت، در این راستا بود که بتوانیم نیازها را تزریق کنیم تا وقتی شرکتی به غرفه نهاد مربوط مراجعه می‌کند، بتواند با یک نیاز تزریق شده و نیازی که به بازار منتهی می‌شود، روبه‌رو باشد.»  دبیر دومین دوره نمایشگاه آبادیران بیان داشت: «نوآوری دیگری که امسال در نمایشگاه داشتیم، ایجاد زیرساخت مجزا از آبادیران و تحت‌عنوان روایت پیشرفت و مشارکت‌های مردمی است. در این بخش سعی کرده‌ایم با توجه به شعار سال، نمونه‌های موفق از شرکت‌های دانش‌بنیان را که در حوزه مشارکت مردمی فعال بودند اضافه و به مردم نشان دهیم. همچنین یکی دیگر از کارهایی که در حوزه روایت پیشرفت انجام داده‌ایم، راه‌اندازی موکب خادم‌الرضا(ع) بود. این موکب، توانمندی‌های دانش‌بنیان‌ها را برای برگزاری رویداد اربعین به نمایش گذاشته بود. مساله‌ای که باید توجه شود این است که بسیاری از موکب‌دارانی که در اربعین فعال هستند، نیازمندند بتوانند برخی محصولات را داشته باشند. از طرف دیگر ما در 15 سال آینده با گرما در اربعین روبه‌رو هستیم و به همین دلیل محصولاتی در حوزه برودت، پذیرایی و سلامت زوار را داشتیم.»  شکری با بیان اینکه امسال 300 شرکت دانش‌بنیان، خلاق و نوآور و گروه‌های جهادی و مردمی حضور داشته‌اند و درکنار آنها 45 نهاد متولی محرومیت‌زدایی را هم داشته‌ایم، گفت: «نمایشگاه یک قرار سالیانه ماست اما کار اصلی‌مان از امروز شروع می‌شود و همچنین شرکت‌ها هم باید بحث قراردادهایی را- که مذاکراتش در نمایشگاه انجام شده- دنبال کنند. ما هم در حوزه ارتباط دادن بین نهادها و شرکت‌ها از امروز کار را به‌صورت جدی دنبال می‌کنیم و از حالا زمینه را برای برگزاری سومین دوره نمایشگاه آماده خواهیم کرد.» 

او افزود: «تلاش می‌کنیم برای سومین دوره هم بتوانیم نوآوری‌هایی را نسبت به سال دوم داشته باشیم و بتوانیم حوزه‌های جدیدتری را به نمایشگاه اضافه کنیم، به‌طورمثال امسال همین بحث موکب اربعین را که بخش کوچکی از ارائه توانایی دانش‌بنیان‌ها در این حوزه بود، می‌توانیم در دیگر حوزه‌ها هم داشته باشیم. به عبارت دیگر در حوزه جمعیت یا آسیب‌های اجتماعی می‌توانیم رویکردهای جدیدی در نمایشگاه داشته باشیم؛ چراکه معتقدیم اگر می‌خواهیم اقتصاد دانش‌بنیان را مردمی‌سازی کنیم، لازم است در قدم اول، توانمندی‌ها را به‌درستی به مردم نشان دهیم.» 

دبیر دومین دوره نمایشگاه آبادیران گفت: «نقش‌آفرینی خودمان را اینطور تعریف کرده‌ایم که بین شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق و فناور و نهاهایی که در حوزه محرومیت‌زدایی فعالند، نقش واسطه‌گر را داشته باشیم و به همین دلیل طبیعتا با شرکت‌های دانش‌بنیان هم همکاری می‌کنیم تا قراردادهای آنها با دستگاه‌ها و نهادها به مرحله اجرا برسد.» 

شکری خاطرنشان کرد: «ما سال گذشته 12 شورای راهبری را در نمایشگاه آبادیران داشتیم که همه آنها بحث ایجاد اتصال بین نهادها و شرکت‌ها و حل مسائل شرکت‌های دانش‌بنیان را دنبال می‌کردند، به‌طور مثال در دور اول نمایشگاه، توافقنامه‌ای را با کمیته امداد(ره) برای ایجاد اشتغال مددجویان داشتیم که با پیگیری‌ها به نتیجه رسید تا جایی که 20دستگاه با قیمت 500 میلیون تومان را به مددجویان دادیم تا بحث اشتغال را دنبال کنند. به‌صورت کلی باید بگویم که آبادیران این آمادگی را دارد که حلقه اتصال را بین نهادها و شرکت‌های مربوطه برقرار کند.» 

دبیر قرارگاه شهید طهرانی‌‌مقدم معاونت پژوهش و فناوری بسیج دانشجویی:

در نمایشگاه آبادیران پهپادهای کشاورزی عرضه کردیم

رضا باقری‌نژاد، دبیر قرارگاه شهید طهرانی‌‌مقدم معاونت پژوهش و فناوری بسیج دانشجویی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «هدف از نمایشگاه آبادیران به گفته برگزارکنندگان این است که بخش‌های دانش‌بنیان و جهادی که مساله‌ای را حل کردند را به بخش‌های حاکمیتی که دارای مساله هستند، متصل کند. بسیج نیز به‌عنوان ارگانی که در حوزه مساله‌محوری فعالیت می‌کند، در حوزه‌های فناورانه یا طرح‌های مرتبط با علوم اجتماعی برخی از دستاوردهایش را در این نمایشگاه عرضه کرده است.» 

او با بیان اینکه تیم‌های ما از استان‌های خوزستان، همدان، کرمانشاه، تهران، گلستان و خراسان‌رضوی هستند، ادامه داد: «مراکز تحقیقاتی ما از دانشگاه‌های فردوسی مشهد، گلستان، رازی، مجموعه‌ای از دانشگاه‌های استان خوزستان تحت عنوان مرکز تحقیقاتی شهید دقایقی، مرکز تحقیقاتی ثریا از علوم‌و‌تحقیقات و بوعلی سینا در دومین دوره از نمایشگاه آبادیران حضور پیدا کرده‌اند. محصولات ما نیز از قبیل دستگاه آب شیرین کن، پهپاد شناسایی و کشاورزی، بذرهای اصلاح شده، پرینترهای سه بعدی، آنتن‌های دستگاه‌های ام‌آی‌آر و برخی محصولات دارویی و... بوده است. همچنین طرحی هم در حوزه امور مالی تحت عنوان اسکناس تجربه را داریم که در نمایشگاه عرضه کرده‌ایم.» 

دبیر قرارگاه شهید طهرانی‌‌مقدم معاونت پژوهش و فناوری بسیج دانشجویی درباره ملاک انتخاب محصولات ارائه شده از سوی بسیج تصریح کرد: «با توجه به موضوع نمایشگاه، تلاش کردیم تا در وهله اول ببینیم کدام یک از محصولات ما در شبکه تحقیقاتی‌مان، در سناریوی مربوط به این نمایشگاه گنجانده می‌شود و به همین دلیل محصولاتی را عرضه کردیم که با موضوع آبادیران همخوانی داشته باشد. نکته دیگر اینکه عمده محصولات ما با بحث توسعه زیرساخت روستا، بهداشت و سلامت و کشاورزی و دامپروری مرتبط است.» 

باقری‌نژاد با تاکید بر اینکه مراکز تحقیقاتی عمده فعالیت‌شان، تحقیق و توسعه است، اظهار داشت: «در این مراکز روی محصولاتی کار می‌شود که یا شاید نمونه آن قبلا وجود نداشته یا قیمت بسیار بالایی داشته است. در چنین وضعیتی طبیعتا تجاری‌سازی محصول اولیه نیازمند سرمایه‌گذاری است. به‌طور مثال ما در حوزه سلامت امروز پتنت درمان اچ‌پی‌وی، بذر اصلاح شده، پهپادهای کشاورزی و شناسایی و... را داریم که تولید انبوه آنها نیازمند سرمایه‌گذاری بوده و از آنجایی که عمدتا نتوانسته‌ایم این سرمایه را تامین کنیم، طبیعتا آنها به تولید انبوه هم نرسیده‌اند.»  او به کاربرد پهپاد شناسایی اشاره کرد و گفت: «پهپادها در حوزه کشاورزی، عمدتا برای برنامه‌ریزی کلان مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر پهپادهای شناسایی یک محدوده‌ای از زمین را در ارتفاعی مشخص به‌صورت کامل تصویربرداری می‌کنند، البته منظور عکسبرداری معمولی نیست؛ چراکه این عکسبرداری حتی می‌تواند پستی و بلندی‌های زمین را هم اندازه‌گیری کند تا از این طریق اطلاعات دقیقی را در اختیار تصمیم‌گیران بگذارد. در مقابل پهپادهای کشاورزی نیز عمدتا در زمینه سمپاشی و آبیاری محل‌هایی که دسترسی به آنها سخت است، استفاده می‌شود.»  دبیر قرارگاه شهید طهرانی‌‌مقدم معاونت پژوهش و فناوری بسیج دانشجویی افزود: «ادعای برگزارکنندگان نمایشگاه آبادیران آن است که یک‌سری صاحب مساله در حاکمیت داشته و می‌خواهند گروه‌های جهادی و دانش‌بنیانی که اقدام به حل مساله کرده‌اند را با صاحبان مساله مرتبط کنند. از طرفی هم خود شرکت‌های دانش‌بنیان، گروه‌های جهادی و مراکز تحقیقاتی نیز برخی مسائل را حل کرده‌اند، اما به‌دلایل مختلف مانند کمبود نقدینگی و مشکلات مالی نمی‌توانستند پیرامون فعالیت‌های خود کار رسانه‌ای انجام داده یا تجاری‌سازی محصول اولیه خود را دنبال کنند. از این رو این نمایشگاه را باید فرصت خوبی دانست؛ چراکه بستری را فراهم کرده تا این مجموعه‌ها دستاوردهایشان را در آنجا ارائه دهند.»  باقری‌نژاد در همین زمینه ادامه داد: «نمایشگاه آبادیران شرایطی را فراهم کرده تا گروه‌های جهادی و دانش‌بنیان بتوانند با دستگاه‌های حاکمیتی که در این نمایشگاه حضور دارند، ارتباط گرفته و تبادل‌نظر داشته باشند. موضوع مهمی که در این نمایشگاه شاهد آن هستیم اینکه بسیاری از سازمان‌ها و دستگاه‌های حاضر حتی اگر ببینند محصول یک غرفه در حوزه اختیار سازمانی آنها قرار ندارد هم باز تلاش می‌کنند تا آن شرکت را به بخش‌های مربوطه معرفی کنند و این هم یکی دیگر از ویژگی‌های این نمایشگاه به شمار می‌رود.»  او درباره سطح کیفی محصولات ارائه شده در این دوره از نمایشگاه گفت: «از آنجایی که موضوع نمایشگاه، بحث توسعه زیرساخت روستا و مسائل کشاورزی و دامپروری است، سطح محصولات نیز متناسب با همین حوزه بوده است یعنی ما در این نمایشگاه، غرفه پتروشیمی نمی‌بینیم و در مقابل غرفه‌های مربوط به شرکت‌هایی را می‌بینیم که محصول کشاورزی دارند. به‌طور مثال خودمان مرکز تحقیقاتی شهید دقایقی را از استان خوزستان داریم که بذر اصلاح شده به این نمایشگاه عرضه کرده است.» 

دبیر قرارگاه شهید طهرانی‌‌مقدم معاونت پژوهش و فناوری بسیج دانشجویی با بیان اینکه ما در نمایشگاه از محصولات مرتبط با طب سنتی تا ماشین‌آلات هوشمند مرتبط با موضوع نمایشگاه را شاهد هستیم، تصریح کرد: «امسال دومین دوره نمایشگاه برگزار می‌شود و هنوز نمایشگاه جوانی است. مساله دیگر اینکه بحث ارتباط‌گیری بین دستگاه‌ها با شرکت‌های حاضر در نمایشگاه عمدتا بعد از پایان نمایشگاه اجرایی می‌شود؛ هر چند در زمان برگزاری نمایشگاه، این ارتباط شکل می‌گیرد و ارتباط اولیه برقرار می‌شود، اما اینکه این حرف‌ها به نتیجه می‌رسد یا خیر بعد از پایان نمایشگاه مشخص می‌شود و به همین دلیل از الان نمی‌توان درباره اثرگذاری حوزه ارتباط‌گیری بین دستگاه‌های دارای مساله و شرکت‌های حل‌کننده مساله صحبت کرد.» 

باقری‌نژاد تصریح کرد: «یکی از اتفاقات خوب این نمایشگاه آن است که برخی از سازمان‌ها صادقانه می‌گویند که مثلا فلان بخش مرتبط در سازمان وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توانند به فلان شرکت خدماتی را ارائه دهند. در مقابل هم بسیاری از سازمان‌ها وقتی می‌بینند فلان محصول در حوزه کاری‌شان قرار دارد، ارتباطات اولیه را شکل می‌دهند اما آنچه مسلم است اینکه نتیجه‌بخشی آن در ایام نمایشگاه رقم نمی‌خورد.» 

او خاطرنشان کرد: «در کل این نمایشگاه‌ها را خوب ارزیابی می‌کنیم و هر چه با کیفیت کم یا زیاد برگزار شود، اما درمجموع برای مجموعه‌های تولیدکنندگان اگر مسئولان همت جدی گذاشته و دستگاه‌ها به شکل جدی‌تر حضور یافته و پای صحبت‌های غرفه‌داران بنشینند، حتما اثرگذاری مثبتی خواهد داشت؛ چراکه شاید بعضا این غرفه‌داران بتوانند مسائل بزرگی را برای کشور حل کنند. اما این منوط به آن است که این همت وجود داشته و در مقابل غرفه‌داران دچار ناامیدی نشوند.»