تولید نهال و نشاء گیاه دارویی «کاپاریس»

یک شرکت دانش‌بنیان با تولید نهال و نشاء گیاه دارویی کاپاریس (کبر) زمینه رونق کشاورزی در برخی مناطق کم‌برخوردار و جلوگیری از مهاجرت روستاییان را فراهم کرد.

به گزارش دبیرخانه برنامه ملی آبادیران و به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، شرکت دانش بنیان رویش گستر هورشید با اتکاء به روش‌های دانش بنیان، موفق به شکست خواب بذر، ارتقاء میزان جوانه زنی بذر گیاه کبر از سه درصد به بیش از ۹۵ درصد و تولید نهال و نشاء گیاه دارویی کاپاریس (کبر) در ایران شده است.

این گیاه دارویی، متعلق به تیره Capparidaceae است که تیره بزرگی از گیاهان گلدار نهاندانه دو لپه و جدا گلبرگ است که در ایران با نام‌های کبر، کور، کورز، خیارشنگ ،مارگیر، علف مار ،لگجی، لیجین و داغ قارپوزی خوانده می‌شود.

زهرا رادمنش، مدیر عامل شرکت دانش‌بنیان رویش گستر هورشید با تاکید بر اینکه گیاه کبر گونه‌ای دائمی و خزان کننده با ریشه‌های عمیق و ساقه‌های آویزان و غیر منظم است که با محیط‌های گرم خشک و نامساعد سازگاری دارد؛ اذعان کرد: زیستگاه‌های عمده کاپاریس در کشورهای جنوب اروپا، اسپانیا، ایتالیا، یونان، ترکیه، آفریقای شمالی و خاورمیانه گزارش شده است در ایران نیز در دامنه های البرز، آذربایجان شرقی و غربی و اردبیل، ایلام، خوزستان، بوشهر، کرمانشاه، فارس، یزد، کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان مشاهده شده است.

وی، کبر، گیاهی را سازگار با خاک‌های فقیر خواند و افزود: این گیاه قادر است در مکان هایی با محدودیت آب و مواد غذایی رشد کند. همچنین کاپاریس به عنوان یک گیاه مهم دارویی مطرح بوده و جوانه های گل برگ‌های تازه، ریشه و میوه کبر برای مصارف غذایی و دارویی مصرف می‌شوند.

رادمنش اظهار کرد: خاستگاه این گیاه مناطق بیابانی است و کشت این گیاه با هدف کاهش ریزگرد بوده کشور‌هایی مانند عربستان و امارات برای کاهش بیابان زایی به این گیاه روی آورده‌اند، چرا که این گیاه قادر به جلوگیری از بروز ریزگرد است و از آنجایی که ریشه‌های این گیاه از سه تا ۳۰ متر در درون خاک قرار دارد، موجب تثبیت خاک نیز خواهد شد.

به گفته وی، این گیاه نیاز به آبیاری، کود و سم ندارد و علاوه بر خواص دارویی، محصولی خوش خوراک و پرطرفداری است که با مصرف مداوم ترشی کاپاریس دیابت و چربی کبد کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه تمام اندام گیاه تلخ است، افزود: گیاه به همین دلیل همیشه سبز می‌ماند و مورد چرای دام قرار نمی‌گیرد و در عین حال به موضوع زنبورداری کمک می کند. این گیاه از اردیبهشت تا انتهای شهریورماه و بعضاً در شهرهای جنوبی کشور تا اوایل مهر در حالت گل دهی است، روی شاخه آن گل و غنچه و میوه را می‌بینید. به همین دلیل زنبورداری در کنار کشت گیاه بسیار حائز اهمیت است و در کشورهای عربی عسل آن را به دلیل خواص دارویی بالایی که دارد کیلویی ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار می‌فروشند.

جایگاه برتر گیاه کاپاریس در طب سنتی

رادمنش ضمن تاکید بر اینکه گیاه کبر با دارا بودن ترکیباتی نظیر فلاوونوئیدها، پکتین و گلیکوزید جایگاه ویژه ای در طب سنتی دارد، خاطرنشان کرد: این گیاه دارای مقادیر فراوان آنتی اکسیدان قوی کوئرستین است؛ همچنین خواص دارویی متعددی مانند درمان دیابت، کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون، جلوگیری از سرطان، تقویت سیستم ایمنی بدن، ضد فشار خون، خاصیت آنتی اکسیدانی و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی، درمان بیماری‌های غضروف و مفاصل در این گیاه دارویی، اهمیت دارد.

وی ادامه داد: این گیاه موجب باز کردن انسداد عروق قلبی، طحال و کبد خواهد شد، ضمن آنکه میوه آن ضدسرطان است. از این رو از این گیاه با نام «خاویار گیاهی» یاد می‌شود.

محرویت زدایی، اشتغال زایی و ارزآوری با کاپاریس

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، قابلیت محرویت‌زدایی، اشتغال‌زایی و ارزآوری را سه ارزشی دانست که از رهگذر این محصول دانش‌بنیان پدید آمده اند و عنوان کرد: در حال حاضر خالی شدن روستاها از سکنه به یکی از مهم ترین دغدغه ها تبدیل شده است؛ این در حالی است که با توجه به حداقل نیازهای اکولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه کبر و مهم تر از همه، عدم نیاز به آبیاری می‌توان با عرضه نشاء و کشت این گیاه در اراضی کم بازده و رها شده روستاها برداشت و فرآوری گیاه را به‌ مخاطبان آموزش داد.